Kwaliteit: BOB en BGA-classificatie
De kwaliteit van Nederlandse wijn is flink gegroeid sinds de terugkomst van wijngaarden in ons land. Door professioneel advies uit eigen land en buurlanden, goede opleiding, steeds meer ervaring en moderne teelt- en vinificatietechnieken lukt het Nederlandse wijnboeren om de kwaliteit van hun wijn te blijven verbeteren.
Beschermde Geografische Aanduiding (BGA)
De kwaliteit van Nederlandse wijnen is ook vastgelegd in classificaties, zoals de BGA: Beschermde Geografische Aanduiding. In Nederland heeft elke provincie zo’n eigen aanduiding. Daarmee mag een wijnboer uit Drenthe bijvoorbeeld ‘Landwijn uit Drenthe’ of ‘Beschermde Geografische Aanduiding Drenthe’ op zijn etiket zetten. Hetzelfde geldt voor de andere provincies.
Een wijnboer mag deze oorsprongsbenaming, het ras en het oogstjaar op het etiket zetten als de wijn aan de volgende BGA-voorwaarden voldoet.
- Ten minste 85% van de druiven voor de wijn komt uit de provincie.
- Ten minste één van de volgende stappen moet in de betreffende provincie plaatsvinden: de productie, de verwerking of de bereiding van de wijn.
Elke provincie heeft een eigen productdossier waarin de regels staan voor bijvoorbeeld de maximale opbrengst per hectare voor witte en de blauwe druiven en de druivenrassen die de wijnboer mag gebruiken. Benieuwd welke regels er per provincie gelden? Kijk op deze website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.
Beschermde Oorsprongbenaming (BOB)
De bekendste classificatie voor de kwaliteit van Nederlandse wijnen is de BOB, dat verwijst naar Beschermde Oorsprongsgebieden. De regels hiervoor zijn een stuk strenger dan voor een BGA.
- Alle druiven (100%) komen uit het afgebakende oorsprongsgebied van de BOB.
- De wijn moet in het oorsprongsgebied gemaakt zijn.
- Iedere wijn moet voldoen aan de voorwaarden uit het productdossier, zo worden ze altijd ‘organoleptisch’ gekeurd: objectief beoordeeld op geur en smaak.
De invloed van geografische kenmerken op de smaak, kwaliteit en kenmerken van de wijn moeten bij een BOB dus nóg groter zijn. Denk hierbij aan een specifieke ligging of grondsoorten die kenmerkend zijn voor het gebied. Zo staat BOB Mergelland bekend om de ondergrond van mergel en is er in BOB Achterhoek-Winterswijk een bodem van leem en kalk. Voor de BOB-classificatie is een uitgebreid productdossier nodig met informatie zoals rassen, klimaat, bodem, teelt, vinificatie en wijnanalyses. Op de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zijn de productdossiers van alle BOB’s te vinden.
Kwaliteit: de BOB’s van Nederland
Een BOB kan altijd worden aangevraagd. Dit is een langlopend proces waarbij de regering en Europese Unie allebei een dossier over de eisen, voorwaarden en kwaliteit moeten goedkeuren. In Nederland zijn er op dit moment negen regio’s met een Beschermde Oorsprongsbenaming.
- Achterhoek-Winterswijk (Gelderland)
- De Voerendaalse Bergen (Limburg)
- Maasvallei Limburg (de enige grensoverschrijdende BOB die zowel in Nederlands als Belgisch Limburg ligt)
- Mergelland (Limburg)
- Oolde (Gelderland)
- Rivierenland (Gelderland)
- Schouwen-Duiveland (Zeeland)
- Twente (Overijssel)
- Vijlen (Limburg)
ACHTERHOEK-WINTERSWIJK
De BOB Achterhoek Winterswijk bestaat sinds juli 2020 en beslaat de gemeente Winterswijk. Het gebied is onderscheidend door de bodemsoort: een combinatie van leem en kalk. Ook het microklimaat speelt een rol.
Toegestane druivenrassen zijn Johanniter, Solaris, Souvignier Gris, Merzling, Chardonnay, Cabertin, Acolon, Monarch, Cabaret Noir, Regent, Pinotin en Cabernet Cortis.
DE VOERENDAALSE BERGEN
BOB De Voerendaalse Bergen bestaat sinds mei 2023. Het gebied is zo’n 900 hectare groot en beslaat een aantal heuvelhellingen in het gebied tussen Valkenburg en Heerlen. Typerend voor BOB De Voerendaalse Bergen is de bodem van kalksteen in combinatie met leem en vuursteen.
Als witte druivenrassen zijn toegestaan: auxerrois, bacchus, müller-thurgau, reichensteiner, riesling en solaris. De toegestane rode druivenrassen zijn: dornfelder, monarch en pinot noir.
MAASVALLEI LIMBURG
De BOB Maasvallei Limburg is de enige BOB die grensoverschrijdend is. Het gaat namelijk om het gebied dat aan de oevers van de Maas in Limburg ligt, die hier precies op de grens tussen Nederland en België stroomt. De BOB is de oudste van Nederland en bestaat sinds januari 2018. Door de bodem en het klimaat in dit gebied hebben de druiven een perfecte balans tussen rijpheid van suikers, zuurgraad en aroma.
Druivenrassen die zijn toegestaan zijn: acolon, auxerrois, chardonnay, dornfelder, gewürztraminer, pinot blanc, pinot gris, pinot noir, riesling en siegerebe. In Nederland valt er één wijngaard binnen deze BOB. In België zijn dat er vier.
MERGELLAND
De BOB Mergelland beslaat een groot gebied, dat van Maastricht tot Vaals loopt. De ondergrond van löss op kalksteen (ook bekend als mergel) is kenmerkend voor het gebied. Ook de afzettingen van de Maas en de heuvels die de wijngaarden beschermen tegen vorst zijn typerend. De BOB bestaat sinds maart 2018 en belooft wijnen met een typische combinatie van fruitigheid, mineraliteit en frisse elegantie.
Toegestane druivenrassen zijn: auxerrois, chardonnay, dornfelder, gewürztraminer, pinot blanc, pinot gris, pinot noir, riesling en rivaner. Er zijn meer dan tien wijnhuizen bij de BOB aangesloten.
OOLDE
De BOB Oolde bestaat sinds november 2018 en geldt voor het gebied rondom buurtschap Oolde. De bodem heeft daarin een kenmerkend leemgehalte met ‘uitstekende huishouding van vocht en voedingsstoffen’. Ook zijn er percelen bestaande uit beekeerdgronden. Deze grondsoort bestaat uit fijn, leemachtig zand met kleideeltjes en een mineraalachtige eerdlaag.
Druivenrassen die zijn toegestaan zijn cabernet blanc, cabertin, regent, pinotin en solaris.
RIVIERENLAND
De BOB Rivierenland beslaat een groot gebied van ongeveer 300.000 hectare en loopt van Culemborg tot Doetinchem. De aangesloten wijngaarden zijn aangeplant op vruchtbare riviergronden van klei en zavel. De BOB is in december 2022 goedgekeurd en wordt getypeerd door wijnen met de rijpe, primaire aroma’s.
Toegestane druivenrassen zijn: Cabernet Blanc, Cabernet Cantor, Johanniter Cabernet Cortis, Merzling, Cabaret Noir, Muscaris, Monarch, Sauvignac (VB Cal. 6-04) Pinotin, Solaris, Regent, Souvignier Gris en Villaris.
SCHOUWEN-DUIVELAND
De BOB Schouwen-Duiveland beslaat het hele gelijknamige Zeeuwse eiland dat zo’n 48.800 hectare groot is. De regio heeft kenmerkende karakteristieken dankzij de ligging bij de zee. Enkele van die kenmerken zijn: de bodem van vruchtbare zeeklei met kalkresten van schelpdieren, de vele zonne-uren en praktisch geen voorjaarsvorst en hagel die de knoppen laten bevriezen.
De Europese Commissie heeft de aanvraag voor deze BOB in oktober 2023 goedgekeurd. Toegestande druivenrassen zijn Auxerrois, Cabernet Blanc (VB-91-26-1), Gewürztraminer, Müller-Thürgau, Pinot Gris, Pinot Blanc en Souvignier Gris.
r”>Bekijk het productdossier
TWENTE
De BOB Twente bestaat sinds juli 2024 en vervangt daarmee de voormalige BOB Ambt Delden. Twente is een grote regio van ruim 150.000 hectare met daarin meerdere kwaliteitswijngaarden. De leemhoudende gronden zijn typerend voor het gebied: het houdt water vast en geeft de druiven een vollere smaak.
Daarnaast ligt de temperatuur ‘s nachts gemiddeld iets lager dan in de rest van Nederland waardoor wijnen hun frisse zuren behouden.
Toegestande druivenrassen in BOB Twente zijn:
Wit: cabernet blanc, chardonnay, johanniter, pinot gris, riesling, solaris en souvignier gris.
Blauw: cabaret noir, cabernet cortis, cabertin, pinotin, pinot noir, regent, rondo en zweigelt.
VIJLEN
De BOB Vijlen is de hoogstgelegen BOB van Nederland: het dorp ligt op ongeveer 200 meter hoogte boven NAP. Hierdoor is er een eigen microklimaat waardoor de suikergehaltes hoger zijn, de zuren lager en de druiven beter rijpen. Het resultaat: wijnen die vol en expressief van smaak zijn. De bodem bestaat bovendien uit löss met in de bovenlaag stenen en een onderlaag met vuursteen en kalksteen.
Deze BOB bestaat sinds november 2018. Toegestane druivenrassen zijn baron, cabernet blanc, cabernet cortis, monarch, pinot gris, pinot noir en pinotin.